1921 1921 оны хавар Ардын түр асгийн газар, Ардын журамт цэргийн хүсэлтээр Зөвлөлт Орос Улсын улаан армын цэргийн зөвлөлийн штабын улс төрийн ажилтан, бэлтгэл цэргийн мэргэжилтнүүдийн хамт цэргийн их эмч Алексей Иванович Ружицкий, эмч Курсев Сергеев нар ирж Ардын түр засгийн газрын шийдвэрийн дагуу энгийн иргэд, цэргийн шархдагсдыг нэгэн адил эмчлэх үүрэг гүйцэтгэж, 1921 оны 4-р сараас 1922 оны 1 дүгээр сарын 20 хүртэл ажиллаж байв.

1922 МАН-ын бодлогын баримт болох “Түмэнд зарлан тунхаглах бичиг”-ийн 9 дэх заалтын хэрэгжих алхам Алтанбулаг, Хиагт хотыг гамингаас чөлөөлөх үеэс эхэлжээ. Энэ үед Роднати гэдэг Унгар эмч Орос, Монголын шархадсан цэрэгт тусламж үзүүлсэн бөгөөд байлдааны үеийн хохирлыг тодорхойлж гарын үсэг зурсан нь эрүүлийг хамгаалах асуудал төр засгийн ажил болсны баталгаа болж үлджээ.

1923 Андор Роднати Сэлэнгэ тосгоны их эмчээр ажиллаж байхдаа Жамсрангийн Цэвээн, Дамбадорж нарын хамт ажиллаж, энэ үедээ Д.Сүхбаатартай танилцсан байна. Хожим Д.Сүхбаатарыг нас барахад үхлийнх нь шалтгааныг тогтоох комиссын бүрэлдэхүүнд орж, акт тогтоолцсон тухай зарим эх сурвалжид дурдсан байдаг. Андор Роднати 1962 онд 69 настайдаа Монголд уригдан ирж, төрийн одонгоор шагнуулан “Ардын хувьсгалын партизан” болжээ. Ийнхүү Сэлэнгэ нутагт шинэ цагийн эмнэлгийн тулгын чулууг анх тавьжээ. Энэ нь чухамдаа Монгол улсын шинэ цагийн эрүүлийг хамгаалах албаны “ОЧ” байсан гэж хэлж болно. Уул эмнэлэг нь 1925 он хүртэл ардын хандив, сайн дурын тус дэмээр ажиллаж Л.Сумъя бэйсийн дүү нэрт партизан Л.Дэмбэрэлбилэгт (дарга нь) сайд гүн Л.Билэгсайхан нар хариуцаж байжээ.

1924 1924 он хүртэл биеэ даасан эмнэлгийн салбар байгаагүй бөгөөд 1924 онд Алтанбулаг хотод аймгийн чанартай эмнэлэг байгуулж, анхны эмчээр ажилласан нь манай аймагт анхны эмнэлгийн салбар, шинжлэх ухааны орчин үеийн эмнэлгийн суурь болжээ. Бага эмч Кузьмин сайхан зантай, авхаалжтай сэргэлэн хүн байсан бөгөөд тухайн үеийн манай ард түмний улс төрийн ухамсрын хоцрогдмол байдалтай холбогдон гарч байсан үзэл суртлын бэрхшээлүүдийг ухаалгаар даван туулдаг байв.

1925 1925 онд Алтанбулаг хотын захиргаа анх байгуулагдахад сургууль, эмнэлгийн шинэ барилга барьж, боловсронгуй эмнэлэг байгуулжээ. Энэ үеэс тус эмнэлгийг Зөвлөлт-Оросоос уригдаж ирсэн эмч Кузьмин эрхэлж, эмнэлгийн галчаар Доржоо гэдэг хүн ажиллаж байв. Анхны эмнэлэг байрлаж байсан байшин нь эдүгээ Алтанбулагт бий. Тэр үед Алтанбулагт амьдарч байсан А6В Маркова: “Бага эмч Кузьмин 1924 онд Алтанбулаг хотод ирж, одоогийн эмийн сан байгаа байранд амбулоторийн үзлэг эмчилгээ хийж байсан, эмийн сан нь мөн тэр байрандаа тусдаа байлаа”

1926 Миний нөхөр Марковыг хамрын ургацаг мах өвчтэй, амьсгалж чадахгүй байхад нь эмээр түлж эмчилж эдгэрүүлсэн, дараа нь Сэлэнгэ аймгаар нутаглаж байсан Орос иргэдийн зөвлөлийн дарга М.Д Кроктовыг маш хүндээр өвчлөөд байхад нь эдгэрүүлсэн тухай нь олон хүн дурсан ярьдаг. Кузьмин ирж байх үед энэ нутагт лам, маарамба нараас өөр эмч байгаагүй юм” хэмээн дурсан ярьж байв. Мөн С.Ф Агапитова: “1926 онд 12 настай байхдаа Хондын тосгоны баян М.И Курюнков гэгчийнд эмчлүүлэхээр очиход бага эмч Кузьмин эх орондоо буцаж, оронд нь их эмч Н.Ильин ирж байсан. Тэр эмч миний хөлийг боож, тос түрхэн, эмчилж байлаа. Сайхан зантай, цэрэг маягийн хувцастай дундаж насны, өндөр байсан” гэжээ. Ийнхүү Сэлэнгэ нутагт орчин үеийн эмчилгээний арга барил нэвтэрч, 1926 онд Ильин эмч ирж ажиллан төрөх эхчүүд, хүүхэд, дотрын өвчтөнүүдийг хүлээн авпаг 10 орчим ортой салбар нээгджээ. Аймгийн эмнэлэгийн үүсвэр энэ эмнэлэг байгуулагдсантай холөогдуулан мөн онд одоогийн Алтанбулаг сумын эмнэлэгийн байрыг хөдөлмөрчдийн хүчээр бариулж байжээ.
Аймгийн анхны их эмч Ильиний эхнэр нь эх баригч бага эмч байсан юм. Тэд ажлын шаардлагатай, зарчимч, хүний төлөө нойр хоолгүй зүтгэдэг, жинхэнэ нинжин сэтгэлт эмч нар байлаа” гэж 1926-1929 онд асрагчаар ажиллаж байсан Доржпаламын Данзан, Хандын Надмид нар дурсан ярьсан байдаг.

1927 1927 онд улсын сангаас хөрөнгө гаргаж хөдөөд анхны 5 эмнэлэг байгуулсан анхных нь Алтанбулагийн эмнэлэг байжээ. 10 ортой эмнэлэгийг Зөвлөлт Оросын мэргэжилтэн Н.Ильин эмч хариуцаж гэргийнхээ хамт хүүхэд, дотор, төрөх, эмэгтэйчүүдийг үзэж, эмчилдэг байсан байга.

1928 1928 оны 7-р сарын 1нд Алтанбулаг хотод анхны эмийн сан 5 хүний орон тоотой нээгдэн, эрхлэгчээр нь Зөвлөлвийн мэргэжилтэн А.И.Мунтиан ирж ажиллан жилдээ 15,000 төгрөгийн эм бараа борлуулах ажил байгууллага үүсчээ. Түүний дараахан Ерөө модон завод “Хонгорын ам” -нд байгуулагдан, Хүдэр харуулын бага эмч Сахьяаг санитариар, хорих ангийн 1 эмчийг ажиллуулж одоогийн Бугантын эмнэлгийн суурь тавигджээ.

1930 1930 оны намар Н.Ильин эмч нутагтаа буцсан бөгөөд оронд нь Гензбург гэдэг эмч ирж, 1934 он хүртэл ажиллахдаа сувилагч нарыг дагалдуулан сургаж эхэлжээ.